پذیرفته شده برای ارائه شفاهی

کد مقاله : 1079-SCWMO (R3)

¹استادیار گروه هیدرولوژی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری- سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی منابع طبیعی تهران

²2- کارشناس ارشد، بخش تحقیقات جنگل‌ها و مراتع، مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی خراسان شمالی، سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، تهران، ایران

³کارشناس ارشد، دانش آموخته دانشگاه تربیت مدرس، بجنورد، ایران

در این تحقیق به منظور تعیین وضعیت خشکسالی داده‌های بارش ماهیانه 27 ایستگاه هواشناسی در سطح استان خراسان شمالی طی دوره 26 ساله (2015-1990) استفاده شد. به منظور تعیین وضعیت خشکسالی از شاخص دهک‌ها (Deciles Index; DI) استفاده شد. نتایج نشان داد که شدیدترین خشکسالی ها در سال‌های 1990، 1998، 2001 و 2008 در منطقه به وقوع پیوسته است. در مقیاس زمانی سالیانه، بیش‌ترین درصد فراوانی وقوع خشکسالی خیلی شدید با 92/26 درصد در ایستگاه‌های سیساب، رسالت، اسفراین، درکش، دربند سملقان، آغمزار اتفاق افتاده است. همچنین بر اساس شاخص خطر خشکسالی Drought Hazard Index; DHI) ) در مقیاس سالانه، نتایج نشان داد که پهنه جنوب غربی و قسمتی از شمال شرقی منطقه به گستره‌ای معادل 13/41 درصد از مساحت استان در معرض خطر وقوع خشکسالی شدید بوده و مستعد تا این درجه از خشکسالی می‌باشد. بخش‌های مرکزی و جنوبی استان و بخش کوچکی از شمال شهرستان راز و جرگلان (جمعا با 34/40 درصد از مساحت استان) نیز خطر خشکسالی با وضعیت متوسط را به خود اختصاص داده است. بر این اساس حدود 80 درصد از کل سطح استان، مستعد خطر خشکسالی شدید و متوسط است. این بدان معناست که عملا خطرات و پیامدهای ناشی از پدیده خشکسالی به ویژه با شدت‌های زیاد، منطقه مورد پژوهش را بطور جدی تهدید می‌کند. اهمیت این موضوع در برنامه ریزی فعالیت‌های کشاورزی و استفاده بهینه از منابع طبیعی به خصوص در این استان که که معیشت بهره برداران کشاورزی آن به زراعت دیم نیز وابسته می‌باشد، دو چندان می‌نماید.

خشکسالی هواشناسی؛ شاخص دهک؛ درصد وقوع خشکسالی؛ خطرپذیری خشکسالی؛ خراسان شمالی

پایش و ارزیابی متغیرهای محیطی با تکیه بر فرایندهای سیل، فرسایش و رسوب و خشکسالی