پذیرفته شده برای ارائه شفاهی

کد مقاله : 1090-SCWMO

¹مرکز تحقیقات و آموزش کشاورزی و منابع طبیعی استان گیلان

²پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری

پخش سیلاب و رسوب‌گذاری در سطح خاک با توجه به کیفیت و کمیت املاح که بوسیله سیل حمل می‌شوند می‌تواند موجب تغییراتی در خاک گردد. این تغییرات شامل طیف وسیعی از خصوصیات خاک در سطح یا عمق خاک می‌تواند باشد. بررسی روند این تغییرات و اندازه‌‌گیری پاره‌ای از متغیرهای خاک در طول زمان، تاثیر پخش سیلاب را بر کیفیت خاک مشخص می‌نماید. هدف از اجرای این پژوهش تعیین تغییرات خصوصیات شیمیایی خاک در شبکه‌های پخش سیلاب می‌باشد. برای این کار، نمونه‌برداری به روش سیستماتیک – تصادفی و با شبکه‌بندی نوارها از سه نوار اول سیلگیری شده 13 ایستگاه منتخب پخش سیلاب در سراسر کشور انجام و برخی شاخص‌های شیمیایی خاک همچون اسیدیته، میزان آهک، گچ، یون‌های کلسیم، منیزیم، سدیم، پتاسیم، کلر، سولفات، کربنات، بی‌کربنات و نسبت جذب سدیم ناشی از پخش سیلاب اندازه‌گیری ‌شد. برای مقایسه میانگین‌ها، به دلیل عدم توزیع نرمال داده‌ها از آزمون ناپارامتری استفاده ‌شد. همچنین، به منظور دستیابی به اهداف مورد نظر و آنالیز صحیح داده‌های جمع‌آوری شده، مبادرت به گروه‌بندی ایستگاه‌‌ها شد. بدین منظور، با استفاده از آنالیز خوشه‌ای، میانگین ویژگی‌‌های فیزیکوشیمیایی خاک، ایستگاه‌های منتخب در سه دسته قرار گرفت. بررسی نتایج نشان ‌داد که تغییرات شاخص‌های شیمیایی در نوارهای پخش در سال‌‌های مختلف دارای تغییرات نامنظم و همچنین بین گروه‌‌های سه‌گانه ایستگاه‌‌ها نیز تا حدی متفاوت بوده است. به نظر می‌رسد این موضوع می‌تواند متأثر از عوامل مختلفی از جمله متفاوت بودن کمیت و کیفیت سیلاب منحرف شده، متفاوت بودن بستر عرصه‌‌های پخش سیلاب و عدم یکنواختی پخش سیلاب بر روی عرصه‌ها باشد.

پخش سیلاب؛ رسوب؛ ویژگی‌های شیمیایی

پایش و ارزیابی متغیرهای محیطی با تکیه بر فرایندهای سیل، فرسایش و رسوب و خشکسالی