پذیرفته شده برای ارائه شفاهی

کد مقاله : 1118-SCWMO (R2)

¹دانشگاه تهران

²گروه مهندسی آبیاری و آبادانی، دانشگاه تهران

یکی از روش‌هایی که در زمینه‌های مختلف علمی استفاده شده و می‌تواند فرآیند پیچیده و غیرخطی بارش–رواناب را شبیه‌سازی کند، استفاده از مدل‌های هیدرولوژیکی است. هدف مقاله حاضر به بررسی کارایی الگوریتم بهینه‌ساز واسنجی خودکار تکامل رقابتی جامع در واسنجی پارامترهای دو مدل یکپارچه و مفهومی بارش-رواناب AWBM و SimHyd در شبیه‌سازی رواناب با تمرکز بر حوضه معرف امامه می‌پردازد. در هر دو مدل مذکور محدوده تغییر پارامترها زیاد است، در نتیجه با توجه به دشواری واسنجی با روش‌های مبتنی بر سعی و خطا، استفاده از روش‌های بهینه‌سازی به منظور واسنجی خودکار مدل‌های هیدرولوژیکی مطرح است. عملکرد مناسب مدل به نحوه واسنجی پارامترهای آن به منظور تطابق هر چه بیشتر بین نتایج شبیه‌سازی شده توسط مدل با داده‌های مشاهداتی بستگی دارد. مدل‌های AWBM و SimHyd در نرم‌افزار RRL برای تخمین رابطه پویای بارش–رواناب انتخاب شده‌اند. آماده‌سازی داده‌ها در محیط نرم‌افزار سامانه اطلاعات جغرافیایی نسخه 10.4.1 انجام شد. در این مطالعه با داده‌هایی نظیر بارش روزانه، تبخیر روزانه و جریان مشاهداتی روزانه، رواناب روزانه خروجی از حوضه شبیه‌‌سازی شد. معیارهای ارزیابی شامل ضریب نش-ساتکلیف (NSE)، ضریب تعیین (R2) و ضریب جذر میانگین مربعات خطا مورد استفاده قرار گرفت. نتایج این تحقیق گویای نتایج مناسب و رضایت‌بخش هر دو مدل هیدرولوژیکی با استفاده از روش بهینه‌ساز واسنجی خودکار با ضریب نش-ساتکلیف و ضریب تعیین بالای 0/5 و ضریب جذر میانگین مربعات خطا کمتر از 1/1 در هر دو مرحله واسنجی و صحت‌سنجی است، همچنین نتایج، کارایی بهتر مدل AWBM نسبت به مدل SimHyd در منطقه مطالعاتی تحقیق را مطرح می‌سازد.

مدل‌های هیدرولوژیکی؛ بهینه‌ساز واسنجی خودکار؛ الگوریتم تکامل رقابتی جامع؛ AWBM؛ SimHyd

استفاده از فن‌آوریهای نوین و مدل‌های تصمیم‌گیری در مدیریت آبخیز