بررسی تأثیر عوامل منطقه‌ای هواشناسی و فیزیوگرافی حوضه‌ها در دقت برآورد آبدهی محتمل سالانه درسطح کشور ایران
پذیرفته شده برای ارائه شفاهی
کد مقاله : 1125-SCWMO
نویسندگان
هیئت علمی پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری
چکیده
برنامه‌ریزی مدیریت حوزه‌های آبخیز نیاز به آگاهی و تحلیل عوامل متعددی از جمله آبدهی و نوسانات آن دارد، که در سرشاخه‌ها حائز اهمیت بیشتری است. بسیاری از طراحی‌های سازه‌ها بر روی رودخانه‌ها نیاز به اطلاعات آبدهی محتمل دارد. مقادیر آبدهی متوسط با دوره بازگشت‌های مختلف برای تخمین آورد رودخانه‌ها و برنامه‌ریزی برای بهره برداری از سدهای کوچک و بزرگ مورد نیاز است. از طرفی آبدهی متوسط سالانه برای برنامه‌ریزی و مدیریت اراضی زراعی پایین دست مهم و ضروری است. ولی تاکنون بر اساس اطلاعات موجود بطور جامع مورد بررسی و تحلیل قرار نگرفته است. بدین منظور در این تحقیق ایران به 8 منطقه تقسیم شد و آمار آبدهی ایستگاه‌های هیدرومتری در سطح هر منطقه جمع‌آوری و مورد بررسی قرار گرفت. سپس پارامترهای مساحت، محیط، ارتفاع متوسط، طول آبراهه اصلی، طول مستطیل معادل، شیب حوضه، شیب رودخانه اصلی، تراکم زهکشی، ضریب گراویلیوس و متوسط بارندگی سالانه حوضه با دوره بازگشت‌های مختلف برای تحلیل منطقه‌ای مورد استفاده قرار گرفت. تعدادی از ایستگاه‌ها در هر منطقه بعنوان ایستگاه‌های شاهد برای ارزیابی و تعدادی به عنوان ایستگاه‌های مبنا برای استخراج روابط منطقه‌ای و تعدادی برای ارزیابی انتخاب شد. نتایج نشان داد که در تمامی مناطق 8 گانه کشور از بین عوامل متعدد فیزیوگرافی عامل مساحت و نیز عامل اقلیمی بارندگی سالیانه، مهمترین نقش را در تعیین آبدهی نسبت به سایر عوامل موثر دارا می‌باشند. هم‌چنین نتایج این تحقیق نشان داد که عمق متوسط دبی سالانه در سطح حوضه در تحلیل منطقه‌ای با متغیر بارندگی و مساحت نسبت به دبی از همبستگی بیشتری برخوردار می‌باشد.
کلیدواژه ها
موضوعات