پذیرفته شده برای ارائه شفاهی

کد مقاله : 1134-SCWMO (R1)

¹دانشجو

²زابل- مرکز تحقیقات کشاورزی

³عضو هیات علمی

تلفات منابع آب و خاک در حوزه‌های آبخیز طی سال‌های اخیر به علت بهره‌برداری غیر اصولی از رشد فزاینده‌ای برخوردار بوده است. چنین روندی سیر قهقرائی حوزه‌های آبخیز و افزایش نرخ تولید رسوب، کاهش سطح آب زیر زمینی و کاهش آب قابل دسترس آبخیزنشینان را به همراه داشته که فرآیند نهایی آن کاهش تولید و از بین رفتن سرمایه های ملی بوده است. در این تحقیق تاثیر اقدامات اصلاحی مکانیکی که با مشارکت مردمی صورت گرفته در حوزه آبخیز کوته شهرستان خاش مورد بررسی قرار گرفت. بدین منظور بصورت میدانی از منطقه بازدید و عملکرد سازه‌های اجرایی بررسی شد. همچنین به منظور آگاهی از نحوه اجرای اقدامات اصلاحی، مصاحبه حضوری با برخی از کارشناسان جهاد استان سیستان و بلوچستان که مسئولیت اجرای طرح را در دهه هفتاد بر عهده داشته‌اند و نیز برخی از خبرگان محلی، صورت گرفت. نتایج بررسی عملکرد سازه‌های احداث شده نشان داد که مکان‌یابی مناسب سازه‌های خشک چین و گابیون (با متوسط عمق انباشت رسوبات ۱/۱ متر مکعب در پشت سازه‌ها)، متناسب بودن شیب واحد هیدرولوژیکی در تراس‌بندی و نیز افزایش تداوم جریان رواناب‌ به پایین دست حوزه با احداث سازه‌های سنگ و سیمانی، دال بر رعایت اصول ساخت این‌ سازه‌ها با استفاده از دانش بومی بوده است.
همچنین نتایج اظهارات مصاحبه شوندگان نشان داد که اجرای اقدامات اصلاحی، علاوه بر کاهش سیلخیزی و فرسایش و رسوب با ذخیره نزولات جوی، زمینه‌ مناسبی برای فعالیت‌های کشاورزی در منطقه فراهم نموده که بهبود وضعیت اقتصادی و به تبع آن وضعیت اجتماعی را در منطقه بهمراه داشته است

سیلاب؛ واحدهای هیدرولوژیکی؛ مشارکت مردمی؛ فرسایش و رسوب؛ تراس‌بندی

جایگاه عملیات آبخوانداری، استحصال آب، سدهای زیرزمینی و ... در مدیریت حوزه‌های آبخیز